Ülkemizi derinden etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremin ardından Hatay’da çalışmalar yürüten TEMA Vakfı, depremin 1’inci yıl dönümünde çarpıcı sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Sonuçlara göre, enkaz kaldırma çalışması yapılan Hatay’da toprak ve su kütlelerinden alınan numunelerde salgın hastalıklar ve kanser gibi ciddi halk sağlığı sorunlarına neden olma riski taşıyan asbest, ağır metal ve bakteriyolojik kirlilik tespit edildi. deprem.
TEMA Vakfı, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin 11 ilde yıkıma ve onbinlerce can kaybına neden olduğunu belirtti. En çok yıkımın yaşandığı illerden biri olan Hatay’da enkazların toprakta ve suda neden olduğu kirliliğin belirlenmesi için çalışma başlatıldı. Çalışma kapsamında 2023 yılı Haziran, Eylül ve Aralık aylarında Hatay’a yapılan ziyaretlerde toprak ve su örnekleri alınmış, asbest, ağır metal ve bakteriyolojik analizler yapılmıştır.
Asbest, ağır metal ve bakteriyolojik kirlenme tespit edildi
Çalışma hakkında bilgi veren TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, “Hatay’ın farklı noktalarına planlı olmadığını düşündüğümüz çöplerden ve tarlalardaki topraktan aldığımız 7 numunenin 5’inde asbest tespit edildi. ve yakınlardaki bahçeler. Ayrıca Samandağ sahilinde yer alan Mileyha Kuş Cenneti Sulak Alanı’ndan ve Antakya Serinyol’daki kuyu suyundan alınan 3 numunenin 2’sinde asbest tespit edildi. Güneysöğüt, Samandağ ve Serinyol’dan aldığımız 3 su örneğinde bakteriyolojik üreme tespit edildi. Bu sonuçlar Hatay’da kullanılan suya kanalizasyon suyunun karışma ihtimalini göstermektedir. Bu zehirlenmelere ve salgın hastalıklara yol açabilir. Yine Defne ve Samandağ Mileyha Kuş Cenneti civarından aldığımız su örneklerinde bazı ağır metal seviyeleri belirlendi. Yönetmelik ile belirlenen sınır değerlerin oldukça üzerinde olduğu belirlendi. Bu nedenle halk sağlığından endişe duyuyoruz” dedi.
Asbest ve ağır metaller ciddi hastalıklara neden olabilir
Asbestin, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın (IARC) kanserin en önemli nedenleri listesinde yer aldığını hatırlatan Deniz Ataç, “Alüminyumun çökmesiyle yüksek miktarda asbest lifi etrafa yayıldı. Deprem sırasında ve sonrasında binalar halk sağlığı açısından ciddi tehlike oluşturmaktadır. Ne yazık ki daha önce bazı Sivil Toplum Kuruluşları tarafından yapılan asbest ölçümleri sonucunda havada asbest düzeyleri sınır değerlerin çok üzerinde bulunmuştur. Asbest insan vücuduna özellikle soluma yoluyla alındığında; akciğer fibrozisi, akciğer ve gırtlak kanseri vb. ciddi hastalıklara neden olduğu bilinmektedir. “Sindirim yoluyla vücuda alındığında kansere neden olup olmadığı konusunda kesin bir sonuç olmasa da kansere neden olabileceğini gösteren çalışmalar da var” dedi.
Hatay’da halk sağlığını tehdit eden tek unsurun asbest olmadığını belirten Ataç, “Moloz yığınlarından havaya yayılan zehirli gazlar, toz içinde bulunan inorganik ve kimyasal atıklar ve suya karışan mikrobiyolojik atıklar da var. Bunlardan en tehlikelisi ağır metallerdir. Bazı ağır metaller su ve toprakta biriktiğinde; Diğer faktörlere de dikkat çekerek, “Nörolojik hasar, böbrek yetmezliği ve kanser gibi sağlık sorunlarına neden olabiliyor” dedi.
Hatay’da tarımsal verimlilik yüzde 30 düşebilir
Tarımsal verimliliği tehlikeye soktuğuna dikkat çeken Ataç, “Tarım arazilerinin yakınına moloz atık atılması ve sayısız çeşitte kirleticinin toprağa karışması, ayrıca havadaki asbest ve tozların bitkiler üzerinde birikmesi ve fotosentez yapmalarının engellenmesi, Asbest ve tozun yanı sıra enkaz atıklarındaki çeşitli kimyasallar da toprak organizmalarını, toprak kalitesini ve verimliliğini olumsuz etkileme tehlikesi oluşturuyor. “Bu nedenle bilim insanları tarımsal verimliliğin yaklaşık yüzde 30 oranında azalmasını bekliyor.” Ataç, bu kimyasalların besin zinciri yoluyla içme suyuna ve sofralara ulaşma ihtimalinin de bulunduğunun altını çizdi.
Amik Ovası, zeytinlikler ve Mileyha Kuş Cenneti korunmalı
Hatay’daki kirliliğin sadece insan sağlığını tehdit etmediğini vurgulayan Ataç, “Asi Nehri’nin taşıdığı alüvyonlar sayesinde oldukça verimli topraklara sahip olan ve yaklaşık 105 bin hektar alana yayılan Amik Ovası, oluşan toprak ve su kirliliğinden etkilendi. depremden sonra düzensiz atık bertarafı ile.” durumunda. Hatay’ın zengin bitki örtüsü ve çeşitli yaban hayatına ev sahipliği yapan vadileri ve dere yataklarının yanı sıra sistemlerin beslediği bölgelerdeki zeytinlikler de kirlilikten etkilenen alanlar arasında yer alıyor. Türkiye’deki 500 kuş türünün 283’ü, 231 bitki türü, 24 kelebek, 3 kurbağa, 12 sürüngen ve 6 göğüslü türüne ev sahipliği yapan Mileyha Kuş Cenneti yakınındaki alan, çöplük alanına dönüştürüldü. Yaz aylarında dinlenmek, beslenmek ve üremek için yılın her döneminde yüzlerce kuş buraya gelmektedir. 2021 yılında resmi statüye kavuşan bu alanın gözden kaybolmaması için acilen tedbirlerin alınması gerekiyor. “Bölgenin doğal yaşamı ve biyolojik çeşitliliği açısından oldukça önemli olan bu alanların korunması gerekiyor” dedi.
Depremler ikincil felaketlere yol açmamalı!
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu hatırlatan Deniz Ataç, depremlerin ikincil afetlere yol açmaması için afet sonrası yönetimin de çok önemli olduğunu, bu nedenle il afet atık planlarının bir an önce hazırlanması gerektiğini ifade etti.
Ataç, “Tabii ki depreme karşı alınabilecek en büyük önlem, bulunduğu yere uygun depreme dayanıklı binalar inşa etmek ve mevcut bina stoğunu güçlendirmektir. Bu sayede şu ana kadar yaşadığımız üzücü kayıpların sayısını azaltmak mümkün olacaktır. Deprem sonrası oluşacak milyonlarca ton enkazın çevre ve insan sağlığına vereceği zararın önlenmesi için yapılması gerekenler; İl afet yönetim planlarının yanı sıra afet sonrası il afet atık planları da hazırlanmakta, kamuoyuyla paylaşılmakta ve uygulanmaktadır. Bu planlarda orman alanları, sulak alanlar, tarım arazileri, meralar gibi değerli doğal varlıklarımızın korunması amacıyla çöplerin nereye atılmayacağı belirtilmektedir. “Katı kuralların uygulamaya konması gerekiyor” dedi.
Ataç, 6 Şubat depreminin yıldönümünde; Hayatını kaybeden vatandaşların yakınlarına, depremden etkilenen herkese ve tüm ülkeye başsağlığı ve acil şifalar dilediğini bir kez daha yineledi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
